Hoe bewijsdrang je communicatie kan beïnvloeden

/in /by

Ik werk al enige tijd met Bart aan zijn communicatie skills. Bart is werkzaam als IT’er bij een overheidsinstantie. Zijn collega’s vinden dat hij te weinig openstaat voor feedback. In projecten gaat hij te veel zijn eigen gang. Bart wil hier zelf ook aan werken omdat hij het gevoel heeft juist veel te veel alleen te moeten doen. In eerdere sessies zijn we er al achter gekomen dat hij een patroon kent van zich enerzijds onzeker voelen en zich anderzijds juist extra sterk te profileren als hij wordt aangesproken op bepaalde kennis. We hebben ook al verkend hoe hij dit patroon van jongs af aan heeft ontwikkeld. Belangrijk kenmerk is dat Bart als kind heeft geleerd dat hij zaken alleen moest oplossen.

Een belangrijke presentatie

In deze sessie vertelt hij over een belangrijke presentatie voor een nieuwe (interne) opdrachtgever. Hij heeft tussentijds negatieve feedback gekregen van een opdrachtgever en dit heeft hem meer geraakt dan hij wilde. Hij heeft daar nog steeds een beetje last van. Bart vertelt dat hij net promotie heeft gemaakt naar een senior IT rol. Hij is daar erg blij mee en daarbij is weer het gevoel getriggerd dat hij nu moet bewijzen dat hij het ook alleen moet waarmaken. Toen hij werd gevraagd voor een belangrijke, maar complexe opdracht voor een interne opdrachtgever, rook hij een kans. Helemaal op eigen kracht heeft hij een – in zijn ogen – goede presentatie gemaakt over zijn voorgestelde aanpak. Zijn opdrachtgever stelde tijdens een tussentijdse bespreking, tegen de verwachting van Bart in, allerlei kritische vragen. Bart had dit niet verwacht en schrok. Hij voelde zich persoonlijk aangevallen. In een klap viel Bart stil. Hij kon de feedback van de opdrachtgever nog wel noteren, maar was niet goed in staat om goed in interactie te zijn.

In slow motion

Een van de dingen die ik soms doe in coaching is in slow motion nagaan wat er gebeurt nadat je geraakt of getriggerd bent. Vaak wordt dan een heel stelsel aan gevoelens, gedachten en fysieke reacties ingezet dat vervolgens leidt tot bepaald gedrag. Op het moment zelf gebeurt er dan zoveel tegelijkertijd dat je het niet doorhebt. Hier achteraf inzicht in verkrijgen kan zorgen voor een ander gevoel over de situatie waardoor je ook weer op andere ideeën en gedragsalternatieven komt.

Wanneer we deze situatie stap voor stap nagaan, kan Bart voelen dat – vanaf het moment dat hij gevraagd werd voor de nieuwe opdracht – de positieve spanning toenam. Gedachten als ‘wouw dit is complex, maar ook een kans om te bewijzen dat ik dit kan’ dienden zich aan. Omdat hij voelde dat dit precies een terrein was waarop hij kon excelleren, rook hij als het ware al de kans op succes. In de gedachtewereld van Bart ging dit gepaard met de overtuiging dat hij dan ook alles in zijn eentje moet waarmaken. Zijn aanvankelijke enthousiasme ging over in een gejaagde gedrevenheid. Deze modus verder volgend kan hij ook voelen dat dit gepaard ging met een afsluiting voor zijn omgeving. Alsof hij in een eigen tunnel terechtkwam. Opties om met collega’s te sparren sloeg hij vanuit deze modus af. Hij kwam in een steeds hogere modus van spanning en gejaagdheid terecht, maar sloot zich dus ook af van anderen.

Terugkijkend

Nu zo achteraf terugkijkend kan Bart daar ook een beetje om lachen; dat hij nu merkt hoe snel hij eigenlijk van aanvankelijk positief enthousiasme in een hoge spanning tunnelvisie terechtkwam.

Nu Bart zich na onze verkenning realiseert dat de trigger weer zijn bewijsdrang was, weet hij dat hij zich niet hoeft te bewijzen. Hij kan vertrouwen op zijn eigen kwaliteiten. Dit maakt dat hij vanuit de gejaagde modus weer tot rust komt. Vanuit deze rustige modus kan hij zien dat de opdrachtgever niet zozeer negatief was over zijn presentatie, maar dat Bart hem te weinig had meegenomen in zijn stappenplan. De opdrachtgever wilde gewoon meer weten en meedenken. Het was geen kritiek op hemzelf persoonlijk. Ook beseft Bart nu dat een aantal collega’s heel nuttig zijn om even mee te sparren. Bart ervaart nu een rustig vertrouwen in het opnieuw in gesprek gaan met de opdrachtgever en het verder bouwen aan zijn presentatie.

En Bart is vanaf nu alert op de trigger bewijsdrang. Zodra deze in gang wordt gezet, weet hij dat hij zichzelf eerste weer in een rustige modus moet brengen. En dan wordt bewijsdrang weer een enthousiaste gedrevenheid. Hiervan uit is hij juist in staat om positief en constructief te communiceren met zijn omgeving.

 

De diepere laag bij loopbaancoaching

/in /by

Een klant vroeg mij laatst wat er nu eigenlijk zoal aan bod komt bij loopbaancoaching. Een interessante vraag omdat mensen vaak denken bij loopbaancoaching aan het maken van tests en vragenlijsten. Om die vervolgens te matchen met functie-richtingen. Inderdaad is dit maken van een profielanalyse een waardevol element. Toch is loopbaancoaching vaak veel gelaagder. Dit profieldeel noem ik daarom de eerste laag van loopbaancoaching.

De tweede laag

Meestal ben je er met die eerste laag nog niet. Dat komt doordat er onder loopbaanvragen vaak persoonlijke dillema’s en twijfels schuil gaan. Met als gevolg dat mensen dan moeite hebben met keuzes of het daadwerkelijk nemen van stappen. Aandacht daarvoor is in de coaching een minstens even belangrijk onderdeel. Dat is wat ik de tweede laag van loopbaancoaching noem. Bij de tweede laag spelen vragen als: Heb ik vertrouwen in mijn kwaliteiten en mijn toegevoegde waarde? Doe ik wat ik denk dat de buitenwereld van mij verwacht of wat ik zelf wil? Durf ik een stap in het onbekende te zetten? Ga ik voor carierre status of voor wat mij energie geeft? Durf ik mijn intuitie te volgen of blijf ik zoeken naar zekerheid. Het is denk ik niet moeilijk voor te stellen dat dit soort dilemma’s het maken van stappen bemoeilijken.

Waarom het maken van (loopbaan) keuzes soms zo moeilijk is

Het best komen wij als mens tot ons recht als we aansturen op het laten floreren van onze aard. Hoe meer je immers in je leven en werk je eigen oorspronkelijke aard volgt, hoe beter. Dat klinkt heel logisch en simpel. Ik denk dat vrijwel iedereen de gedachte kan volgen dat het meest tot je recht komt als je je ontspannen, veilig en verbonden voelt en doet waar je energie van krijgt. Wanneer je doet wat je van binnenuit ook leuk vindt. Wat het beste bij je past. De realiteit is echter dat we in de complexiteit van het leven niet altijd onze aard volgen. Dat heeft vaak weer te maken met onze ontwikkelingsgeschiedenis. Hier kunnen door een diversiteit aan redenen allerlei verstoringen zijn. We geven dan bijvoorbeeld te weinig ruimte aan wat ons energie geeft. We denken dat we anders moeten zijn dan we zijn. We vertrouwen niet op ons zelf en ga zo maar door.

Weken met de tweede laag

Hierin verder komen binnen (loopbaan) coaching vraagt iets anders dan het maken van een profielanalyse. Voor het verkennen van deze laag zijn daarom meer verdiepende methodieken nodig. Gelukkig heb ik in mijn eigen ontwikkelingsweg als coach/psycholoog vele waardevolle methodieken geleerd. Een methodiek waar ik graag mee werk is het door mijn collega Arienne Klijn ontwikkelde model van de innerlijke familie. Zonder nu het hele model van de innerlijke familie uit te leggen (dat zou aan apart blog vragen) heb ik ervaren dat het model goed werkt voor deze tweede laag. Dit heeft onder meer te maken met het onderscheid dat in dit model gemaakt wordt tussen kanten van ons zelf die onze oorspronkelijke aard vertegenwoordigen en kanten die de aansturende kant vertegenwoordigen. Het in kaart brengen van deze verschillende kanten van ons zelf en hun onderlinge verhouding brengt belangrijke inzichten. En belangrijker nog: het geeft zicht op de stappen die nodig zijn om hier verder in te komen en passende keuzes te maken.

De innerlijke familie drijfverentest: De verbinding tussen de twee lagen

Waar ik zelf erg blij mee ben is dat wij nu ook zelf een drijfverentest op basis van het innerlijke familie model hebben ontwikkeld. Samen met een testontwikkelaar hebben wij een mooie wetenschappelijk gefundeerde drijfveren vragenlijst kunnen maken. Dit geeft een uitslag op 29 drijfveren gekoppeld aan de innerlijke familie. Hiermee hebben wij nu een instrument in handen waarbij we zowel op de eerste als de twee laag kunnen werken.

Op de eerste laag geeft de vragenlijst een uitslag met een breed pallet van 29 drijfveren. Op profielniveau kun je nu heel gemakkelijk de vertaling maken naar ingrediënten voor passende functies. Bovendien geeft input via grafische balkjes en scores ook weer op een heel andere manier informatie en inzicht. Het doet meer een appel op onze rationele manier van denken. Voor de tweede laag is het vervolgens gemakkelijk de koppeling te maken naar de laag van de keuzes. Hoe je wel of niet sturing geeft aan passende keuzes in je leven. Dit gedeelte doet weer meer een appel op ons voelende intuïtieve deel. Beide hebben hun waarde en zijn inzicht-gevend en helpend in het nemen van haalbare stappen.

En dat sluit uiteindelijk weer aan bij onze missie. Het waarderen van al ons verschillend kanten en kwaliteiten en keuzes maken die ons energie geven!

 

Meer weten?

Drijfveren coachtraject

 

 

Help, ik heb geen passie!

/in /by

Het hebben van een passie lijkt tegenwoordig wel een must voor je loopbaan. Het is een aanlokkelijk beeld: weg uit die voorspelde, saaie baan, waar je misschien wel financiële zekerheid door hebt, maar waar je ook niet meer echt gelukkig van wordt. Doen wat je werkelijk wil! Van je hobby je werk maken. Ik geef toe. Dit soort verhalen zijn ook het summum in loopbaanland. Wie wil dat nou niet? Je droom volgen. Een B&B beginnen in Frankrijk. Stoppen met je baan als marketingmanager en edelsmid worden, omdat je dit van kinds af aan al leuk vond.

De verborgen schat

Hoewel ik het idee om te volgen wat je van binnenuit wil van harte kan ondersteunen, merk ik ook een keerzijde van de nadruk op dit type succesverhalen. Als een bijproduct van deze verhalen in bladen en programma’s op tv lijkt de gedachte te hebben postgevat dat iedereen zo’n duidelijk vastomlijnde passie heeft. En als je die niet hebt, dan moet je hem nog ontdekken. Als een soort nog verborgen schat zit ergens diep van binnen een onontdekte passie. Nu alleen nog graven en die passie zien te vinden! Ik merk steeds meer dat dit onbewuste beeld de manier waarop mensen naar loopbaanontwikkeling kijken beïnvloedt.

En wat als je niet weet wat je wil?

Het nadeel van de verborgen schat gedachte is dat voor een groot deel van de mensen geldt dat ze niet 1 duidelijk vastomlijnde passie hebben. Ook niet verstopt ergens diep van binnen. En dan werkt het beeld van de nog onontdekte schat belemmerend. Nog los van de frustratie en teleurstelling over het niet hebben van die ene duidelijke passie, belemmert het ook om in beweging te komen. Zolang je niet weet wat je echt wilt, kun je ook niets doen is de gedachte dan. In plaats van het beeld van de verborgen schat diep in je binnenste zou ik daarom een ander beeld willen neerzetten. In dit beeld is het beter leren kennen van je drijfveren een wegwijzer bij het maken van loopbaanstappen. Loopbaanontwikkeling zie ik dan als de mogelijkheid om  stap voor stap een baan te vinden die dichter bij je drijfveren ligt. 

De wegwijzer

Ik geef toe dat het wegwijzer beeld minder romantisch is dan de verborgen schat gedachte. Maar wel realistischer en toch niet saai, vind ik persoonlijk. In dit wegwijzer beeld zitten namelijk twee belangrijke aspecten: drijfveren en het stap voor stap aspect. De term drijfveren sluit aan bij wat je van binnenuit wil. Waar je blij van wordt, waar je energie van krijgt en wat jij van waarde vindt. Door dit in abstractere termen in kaart te brengen (zonder er direct een eenduidig beroep aan te hangen) kom je tot een beschrijving van een aantal essentiële elementen waaraan een ideale functie voor jou zou moeten voldoen. Het stap voor stap element geeft aan dat je niet in 1 keer je droombaan hoeft vinden, maar dat je daar in stappen dichterbij kan komen.

Drijfverenprofiel

Een abstractere omschrijving van een richting in drijfverentermen is bijvoorbeeld die van Mariska. Zij zat in een commerciële functie en voelde dat ze daar niet meer gelukkig in was. Na een uitgebreid persoonlijk zelfonderzoek beschreef ze haar drijfverenprofiel als: verbinding met mensen, dienstverlening, duidelijkheid en structuur en praktisch bezig zijn. Deze beschrijving is weliswaar niet een duidelijk vastomlijnde passie of een eenduidig beroep, maar geeft wel richting en ruimte. Wat daar als volgende stap op volgt is een fase van een meer intuïtieve verkenning in combinatie met de toetsing op haalbaarheid. Pas door in beweging te komen en te verkennen ga je ook voelen welke keuze een goede volgende stap is. Zo kwam Mariska na een verkenning van verschillende (bij haar drijfverenprofiel passende) opties uit op doktersassistente. Iets wat zij vooraf nooit bedacht zou hebben.

Dichter bij jezelf

Soms kan uit deze verkenning een verassende stap komen, zoals de stap van Mariska. Soms kunnen stappen ook kleiner zijn. Dat bijvoorbeeld blijkt dat je vooral meer duidelijkheid en structuur nodig hebt. Of dat je iets meer creativiteit in je werk wil. Of dat vooral de sfeer voor jou belangrijk is. Een stap in dezelfde richting, maar meer passend bij een belangrijke drijfveer kan al meer gevoel van ontspanning, plezier en geluk geven.

Ook op deze meer geleidelijke zoektocht kom je dus stap voor stap steeds dichter bij jezelf.